افغانستان تنها کشتار و جنگ نیست!

به گزارش روابط عمومی جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، عصر دیروز (پنجشنبه ۲۵ آذرماه) و در ادامه نشست‌های شب نقد جشنواره سینماحقیقت که با همکاری انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران برگزار می‌شود، فیلم‌های مستند «خلاق با وجود جنگ» به کارگردانی روی دیاز، «زمانکو» ساخته مهدی قربان پور، «کارنامه بنیاد کندی» به کارگردانی محمد جعفری،آذر محرابی و «زمستان فصل آخر» ساخته مریم السادات مومن زاده، با حضور اصغر نعیمی (منتقد)، محمدرضا مقدسیان (مجری) و کارگردانان آثار نقد و بررسی شد.

**هنر در افغانستان جنگی
روی دیاز که به عنوان اولین کارگردان روی سن حاضر شد، درباره مستند «خلاق با وجود جنگ»، گفت: فیلم درباره هنرمندان معاصر در افغانستان است. هنرمندانی که در حوزه های نقاشی، موسیقی و نمایش در فضای کاملاً جنگی افغانستان، در حال فعالیت هستند.

وی تصریح کرد: این مستند به دنبال بیان دشواری کار هنری در فضای بسته افغانستان است، هنرمندانی که می گویند ما هستیم و هنر خود را عرضه می کنیم.

این کارگردان مستند با اشاره به اینکه هنر در دنیا همواره قوی بوده است، اظهار داشت: هنر می تواند به جامعه کمک کند و قدرت بیانی به کشور دهد تا اندکی از فضای سیاسی فاصله بگیرد.

دیاز درباره نحوه انتخاب سوژه به حضور خود در سال 2007 در کشور افغانستان اشاره کرد و گفت: در طول آن سفر همواره افغانی ها از من می خواستند که به مردم دنیا بگویم که افغانستان تنها کشتار و جنگ نیست بلکه مردم عادی هم در آن زندگی می کنند.

این مستند ساز ادامه داد: پس از بازگشت از افغانستان این موضوع برایم جالب بود که مستندی درباره غیر از جنگ از افغانستان بسازم و این طور شد که 2 سال بعد برای بار دوم به این کشور سفر کردم.

در ادامه نشست خوان کامیلو کروز تهیه کننده مستند «خلاق با وجود جنگ» نیز، گفت: این اولین اکران مستند ما در دنیا است و خوشحالیم که جشنواره سینما حقیقت میزبان آن بود.

وی با اشاره به ایده جذاب این مستند خاطرنشان کرد: اینکه در افغانستان که تمامی اخباری مخابره شده از آن پیرامون جنگ بود، افرادی را نشان دهیم که از ابزار هنری به شیوه غربی استفاده می کنند، واقعا جذاب بود.

این تهیه کننده درباره تامین مالی ساخت این مستند نیز گفت: فیلم سازی در افغانستان سخت است حتی اگر قرار باشد درباره موضوعی مثل هنر مستند بسازید. تصورمان این بود اگر فیلمی درباره جنگ در افغانستان ساخته شود خیلی راحت هزینه های مالی آن تامین می شود، اما متاسفانه وقتی درباره این سوژه با هر کسی حرف می زدیم کمتر توجه می کرد، بنابراین مجبور بودیم هزینه های اولیه را خودمان تامین کنیم. 

**زمناکو مستند شریفی است
نقد و بررسی مستند «زمانکو» ساخته مهدی قربان پور، دومین فیلم مورد بررسی در شب نقد جشنواره سینماحقیقت بود. قربان پور در ابتدای نشست گفت: فیلم درباره فردی به نام زمانکو است که در 16 مارچ سال 1988 در بمباران شیمیایی صدام در شهر حلبچه (اقلیم کردستان عراق) از آغوش مادرش جدا می شود به مشهد در ایران می آید.

وی با اشاره به اینکه درون گرا بودن زمانکو کار را برای ما سخت می کرد و ابتدا فکر نمی کردیم بتوانیم مستند این فرد را بسازیم، افزود: بعد از حضور در حلبچه تقریباً 10 ساعت فیلم مصاحبه با شهردار حلبچه و نویسنده ای که درباره زمانکو کتاب می نوشت، مبنای پژوهش این فیلم شد.

وی درباره انتقاد از معرفی جغرافیا در این مستند، توضیح داد: معتقدم خیلی ها نمی دانند که حلبچه جزو کشور عراق است، بنابراین احساس کردم آن جغرافیا باید تعریف شود تا مخاطب داخلی و خارجی ارتباط بهتری با آن بگیرد.

اصغر نعیمی نیز که به عنوان منتقد در این نشست حضور داشت اصلی ترین نکته مهم در این مستند را دایره ای بودن آن عنوان کرد و گفت: ایده ای دایره ای فیلم بسیار جذاب است و در پایان، تصویر طوری نشان داده می شود که گویی شاید سوژه اصلی فیلم بار دیگر به نقطه اول بازگردد.

وی با اشاره به اینکه زمانکو فیلم شریفی است، افزود: در ابتدای فیلم، بیننده کمی دچار سرخوردگی می شود که مستند درباره پسری است که والدین خود را از دست داده، اما پس از رو به رو شدن سوژه با خانواده خود، جذابیت فیلم دوچندان می شود و  مخاطب را حفظ می کند.
 
**بازگشت پس از 40 سال
مستند «کارنامه بنیاد کندی» به کارگردانی محمد جعفری و آذرمحرابی سومین مستند نقد شب های سینما حقیقت بود که جعغری درباره آن، گفت: این فیلم درباره معلمی است که پس از 40 سال به روستای بنیادکندی در آذربایجان غربی که قبلا آنجا معلم بوده باز می گردد و با دانش آموزان خود مواجه می شود و نکته ایجاست که آن معلم خود من هستم.

جعفری با اشاره به اینکه همواره مستندهایی با موضوع جستجوگری را کارگردانی کرده است، گفت: مستند «دهکده ای که گم شد» جستجو درباره شهری بود که به یکباره زیر زمین رفت و فقط سه نفر از آن باقی ماندند و یا مستند «لاله و لادن» که روایت داستان دو دختر به هم چسبیده بود. درواقع همواره به دنبال جستجو درباره موضوعات مورد سوال مردم بوده ام.

نعیمی نیز در این نشست با بیان اینکه جعفری کارگردان اثر با این مستند به نوعی نشان داد که به پختگی کاملی در کارگردانی رسیده است، گفت: او همواره دغدغه اش در سینما ساخت مستند بوده است.

وی افزود: مهمترین ویژگی مستند «کارنامه بنیاد کندی» رسیدن به سادگی و پیدا کردن یک ایده مناسب و ساده در ساخت مستند است.

این منتقد سینما خاطرنشان کرد: قرار دادن مراسم عروسی فرزند یکی از شاگردان آقای جعفری با مراسم ختم فرزند یکی دیگر از شاگردان نشان می دهد که چقدر آدم ها مسیر متفاوتی را طی کرده اند.
 
**تبانی صیادان با ماموران و نادیده گرفتن پرندگان

«زمستان فصل آخر» ساخته مریم السادات مومن زاده عنوان آخرین مستند پنجمین روز شب های نقد سینما حقیقت بود که مومن زاده در ابتدای آن، گفت: تاکید می کنم این مستند درباره صید است نه شکار. زیرا در آخرین سفرم به مازنداران دیدم که صیادان با ماموران تبانی کردند و فاجعه ای در حال رخ دادن است.

وی افزود: هنوز هم نمی دانم حالا که مستند ساخته شده و به نمایش هم درآمده است چرا در مازندران قانون محافظت از پرندگان اجرا نمی شود.

وی درباره اینکه می توانستم دو روایت برای ساختار این مستند انتخاب کنم، گفت: بیشتر نگرانی من به دلیل حفظ ریتم فیلم بود. اول اینکه باید نشان می دادم که صیادان با ماموران تبانی کرده اند و یا با مصاحبه با تک تک این افراد و تدوین موازی مچ گیری می کردم.

در ادامه نشست نیز نعیمی درباره  این مستند گفت: «زمستان فصل آخر» در قالب، ساختار و هدف درست حرکت می کند و هیچ نگرانی هم از ریتم نباید داشت چون مفهوم به خوبی روایت می شود.

وی اتخاذ شیوه ای گزارشی برای نشان دادن یک موضوع ملی را مثبت ارزیابی کرد و افزود: شخصیت اصلی مستند به لحاظ چهره و کاراکتر و هم از نظر نوع زندگی بسیار جذاب است و مخاطب را به دیدن مستند بیشتر ترغیب می کند.