مرثیه ای برای زمین

جسارت در این مستند بلند با یک فقره تحقیق و پژوهش کم نقص و پربار همراه شده است و محصول کار، روایتی دقیق و تاثیر گذاراز مشکل کم آبی در این سرزمین و تاثیر مدیریت نادرست و غیر کارشناسانه برای مهار آب های سطحی، حفظ منابع آب زیرزمینی ، هدر رفت آن ها و مشکلات پیامد آن است.
«مادرکشی» ترکیبی از گفت و گو ، گزارش، فیلم های آرشیوی و... است که با همراهی گفتار متنی متکی بر تحقیق همه جانبه ، مدام هشدار می دهد. ولی ویژگی مهم این مستند آن است که به رغم بسیاری از مستندهای مشابه، فقط به هشدار کلامی صرف وابسته نیست.
«مادرکشی» از همان ابتدا،  هر جا که معضلی را مطرح می کند، بلافاصله به سراغ تصاویر و گزارش های آرشیوی یا اختصاصی می رود تا مستدل و قابل اثبات حرف بزند و به همین دلیل هم تاثیر گذار است و می تواند در حد پروژه ای ملی در رفع نواقص آشکار مدیریتی منابع طبیعی موثر واقع شود. ولی چرا مادرکشی مستند خوب و موثری است ؟
نوشتم که مستندساز ، هر جا که می خواهد واقعیتی را از طریق گفتار متن بیان کند، بلافاصله به سراغ تصویر و سند می رود و نقطه عطف چنین رفتاری، در جایی است که از جانمایی غلط بسیاری از سدهایی که روی رودخانه های کشور بسته شده اند می گوید و بلافاصله حاصل تفکر کارشناسان را با حرف هایی که در مراسم افتتاحیه پروژه ها بیان می شود همراه و مخاطب را متقاعد می کند.
در جایی دیگر، دوربین مستندساز به میان مردمی می رود که بی آبی و کم آبی ناشی از مدیریت غلط را با همه وجودشان حس کرده اند و بازهم حرف های طرح شده ، مستند سازی می شود.
در این بین طراحی فضای بصری کار از ابتدا تا پایان، به نوعی ادای این مستندساز به "بادصبا" آلبر لاموریس فقید است؛ مستند جاودانه ای که نماهایی از آن را در فیلم می بینیم و شرح سرگذشت عبرت آموز سازنده اش را که بی ارتباط با مضمون اصلی اثر نیست.
«مادرکشی» با نمایی هوایی از یکی از جدیدترین مظاهر شهری تهران یعنی پل طبیعت آغاز می شود و تا جایی که به مستندآلبر لاموریس برسد و بعد از آن،  باز هم از نماهای هوایی برای نشان دادن تصاویری از مناطق مختلف ایران که مساله بی آبی و مدیریت غلط منابع آب زیرزمینی را به عینه نشان می دهد، بهره می گیرد.
این تناسب بصری ایجادشده با همین نماها، در سراسر اثر مشهود است که اتفاقاً در جاهایی باز هم به نقطه عطف تبدیل می شود، مثل نماهای هوایی از دشت کبودرآهنگ همدان که فرو نشست زمین به واسطه خشک شدن سفره های آب زیرزمینی تصویری دهشتناک از تخریب اراضی را در برابر نگاه مخاطب قرار می دهد. یا در جایی دیگر نماهایی از نصب لوله های عظیم برای انتقال آب با نماهای هوایی به خوبی در خدمت حرف اصلی مستند ساز که نشان دادن بزرگی اشتباه های رخ داده است، قرار می گیرد.
استفاده فیلم ساز از نماهای آرشیوی در سراسر اثر، یکی دیگر از ویژگی های درخور تامل آن است و در عین حال یکی از ارکان اصلی پژوهش را تشکیل می دهد. نماهایی از مستندهای مربوط به «اصل 4 ترومن» و کمک های آمریکا به ایران برای ترویج کشاورزی در ایران برای مقابله با نزدیک شدن ایران به اتحادجماهیرشوروی و بعد نماهایی از اوضاع دریاچه ها و رودخانه های رو به خشکی ایران در سال های گذشته که نقطه عطف آن را می توان در بخش های مربوط به دریاچه ارومیه و دوران پرآبی آن دید.
دسترسی در خور تاٌمل مستندساز به تصاویر آرشیوی افتتاح سدها و فیلم های تبلیغاتی، نشان دهنده تلاش گسترده تحقیق و پژوهش این اثر مستند برای ارائه محصولی کامل با حداکثر مستندات قابل اتکا است. تصاویرآرشیوی افتتاح چند سد مهم و مساله دارکشور یا ماجرای مکان یابی غلط برای ایجاد نیروگاه در اراضی کشاورزی کبودرآهنگ همدان و نقش عمده آن در خشک شدن سفره های آب زیرزمینی، همگی در قالب فیلم های مستند آرشیوی یا تولید شده به کار پژوهش و تحقیق صورت گرفته در این مستند، وزانت بخشیده اند.
"مادرکشی" در دقایق پایانی یک نوع شاعرانگی را هم تجربه می کند تا مستند ساز دایره ارزش های اثرش را کامل کند. جایی که موضوع  مستند"علف" ساخته مریان سی کوپر و ارنست. بی. شودزاک به عنوان اولین فیلم مستندی که توسط خارجی ها در ایران ساخته شده است ، مطرح می شود، نماهایی از کوچ بختیاری ها در وضعیتی دشوار با شرایط امروز و کمبود آب و نیاز به تانکر آبرسان تلفیق می شود. مستند ساز با تلفیق این نماها آشکارا موضع خود را در قبال موضوعی که برگزیده روشن می کند و یک نوع سوگواره مدرن را در برابرچشمان مخاطبانش قرار می دهد که اتفاقا وقتی باز با نماهایی هوایی از پل طبیعت پیوند می خورد، سیکل بسته مدیریت غلط و به فنا رفتن داشته ها ، مفهومی عمیق تر پیدا می کند و مرثیه سروده شده برای زمین را به تصویر می کشد.
عضو انجمن منتقدان و نویسندگان خانه سینما