غریزه فیلمسازی هدایتم می کند

به گزارش روابط عمومی جشنواره بین المللی سینماحقیقت، آیدا پناهنده درباره ایده اولیه این فیلم گفت: « در سال 90، فیلم تلویزیونی به نام «از جنوب شرقی» را به تهیه‌کنندگی آقای یاسر خیر در جنوب بلوچستان ساختم. برای من که همیشه در تهران فیلم ساخته بودم، ساختن فیلم در آن منطقه، با آن گرمای کشنده‌اش، کار بسیار شاقی بود.»

وی ادامه داد: «بعد از اتمام آن فیلم، همیشه به این فکر می‌کردم که بار دیگر به آنجا برگردم و آن اقلیم پیچیده را که تصویر درستی از آن در ذهن مردمان کشورم نیست، کشف کنم. ایده‌ی اولیه‌ای داشتم که با آقای خیر از اهالی آن منطقه در میان گذاشتم. ایده‌ی من درباره‌ی سبک‌های مختلف زندگی در جنوب بلوچستان، منطقه‌ی چابهار بود. از آنجا که آقای خیر سال‌های زیادی در آن خطه، کار و زندگی کرده است، شناخت خوبی از آن‌جا داشت. من ایده‌هایم را به او گفتم و خیر استقبال کرد.»

 پناهنده درباره روند تحقیق مستند «برزخ» توضیح داد: «ما از سال 90، مرتب درباره‌ی ایده‌های مختلف فکر کرده بودیم. ایده‌های جذابی هم داشتیم که به دلیل دشواری‌ها و موانع، کنارشان گذاشته بودیم. در پاییز 92، طرح اولیه‌ام را برای تهیه‌کننده تعریف کردم و ایشان به دلیل حضور در منطقه، تحقیقات میدانی کار را آغاز کرد و من هم به طور جدی تحقیقات کتابخانه‌ای را شروع کردم.»

او همچنین افزود: «همان‌طور که گفتم قبلا مدت یک ماه ‌و نیم در چابهار و کنارک و روستاهای اطراف، کار کرده بودم. بعد که طرح‌مان را به مرکز گسترش دادیم و دوستان با آن موافقت کردند، بهار 93 به چابهار رفتیم و پانزده روز آنجا بودیم تا توانستیم کاراکترها را پیدا کنیم. به دلیل دشواری‌های خاصی که موضوع این فیلم دارد، امکان این‌که ما با یک شناخت جامع و مانع پیش برویم، وجود نداشت. من طرحی نوشته بودم و می‌دانستم که خط سیر حوادث باید چگونه باشد. در این فیلم، دو روایت موازی داریم که باید فصول مشترک‌شان حفظ می‌شد.»

پناهنده که برای این مستند فیلمنامه ای مجزا نوشته است، درباره لزوم فیلمنامه نویسی در سینمای مستند، گفت: «قطعا برای برخی کارها داشتن فیلم‌نامه‌ی دقیق بسیار ضروری است. مثل معماری که می‌خواهد سازه‌ای بسازد و باید از پیش تمام جزییات را روی نقشه‌ای داشته باشد. من همیشه طرحی در ذهن دارم اما هیچ‌وقت فیلم‌نامه‌ی دقیقی برای مستندهایم نداشته‌ام. نمی‌دانم این خوب است یا نه؛ غریزه‌ی فیلمسازی‌ام، هدایتم می‌کند.»

او در ادامه خاطرنشان کرد: «فرق فیلم مستند با یک اثر سینمایی برای من همین است. در مستندهایم بیشتر به سویه‌های روانشناسی و شخصیتی آدم‌ها می‌پردازم. کنش‌های بیرونی‌شان اهمیت چندانی برایم ندارد. در «خانه قمر خانم» هم همین‌طور کار کردم. سعی کردم به درون آدم‌ها نزدیک شوم. شاید در هر دوی این فیلم‌ها (خانه‌ی قمر خانم و برزخ) شاهد هیچ اتفاق و رویداد ویژه‌ای نباشیم، اما اتفاق اصلی آن چیزی است که در درون آدم‌ها، رخ می‌دهد. من دلم می‌خواهد به آن برسم؛ به آن چیزی که ته دل آدم‌ها است و مخفی‌اش می‌کنند.»

مستند «برزخ» روایتگر دو جوان بلوچ با دو سبک زندگی کاملا متفاوت است که از زندگی و آرزوهایشان می‌گویند.

گفت و گوی مشروح با آیدا پناهنده در اولین شماره نشریه روزانه سینماحقیقت منتشر شد.