یادداشتی بر مستند "ناخدا دریایی" به کارگردانی مازیار مشتاق گوهری

فيلم مستند" ناخدا دریایی " داستان یکی از سفرهای دور و دراز"عبدالقيوم بلوچ" معروف به      " ناخدا دریایی" را به تصوير مي كشد که براي صيد ماهي  به دریا‌های دور، در آب هاي نزديك  هند و سومالی و... سفر مي كند.سفري سخت و دشوار كه صد البته  با همراهي ملوان هاي جوان وسرزنده ي بلوچ براي او آسان مي شود و رنج دشواري هاي چنين سفري ، به لطف دوستي ها و همدلي هايشان به باد فراموشي سپرده مي شود. " مازيار مشتاق گوهري" سازنده ي مستند ناخدا دريايي ، با شكيبايي هرچه تمام ، با ناخدا دريايي و ملوان هايش،  نزديك به 70 شبانه روز، در سفري نه چندان ساده وايمن، همراه مي شود و در تمامي لحظه هاي كار وتلاش و زيست و خور وخواب و بيماري و همه ي اتفاق هاي  تلخ و شيريني كه براي آن ها رخ    مي دهد ، به عنوان شاهد عيني، دركنارشان است. ناخدا دريايي و گروه ملوان هاي جوان و كم شمار او، نمونه يي از صیادان بومي  بلوچستان هستند كه با استفاده از  لنج هاي  سنتي چوبي و نه چندان بزرگ خود ، به  سفرها ي دورو دراز دريايي مي روند و درسايه ي سعي و تلاش همين آدم هاي سختكوش است كه گفته مي شود،هرساله نزديك به۷۰ درصد از ماهی‌های صنعتی کشور تأمین مي شود. در فيلم با ارايه ي تصاويري زيبا از كار و تلاش همراهان ناخدا دريايي و روايت گوياي روزشمار يك سفر دريايي - با شمارش روزهاي سفر و شمار تورهايي كه به آب مي اندازند - مخاطب اين مستند با سرنشينان لنج ناخدا قيوم همسفر مي شود تا در همه ي لحظه هاي كار و استراحت آن ها و اتفاق هايي كه براي آنان رخ مي دهد ، خود را دركنار آنان ببيند. در ثبت لحظه هاي كار و زندگي آن ها ، دوربين به عنوان شاهد عيني ، حتي از پرت كردنِ يك بطري پلاستيكي آب معدني به دريا نيز ، غافل نمي شود و به مشكل بزرگ آلاينده هاي دريايي- از جمله زباله هايي  كه توسط همين لنج ها به دريا ريخته مي شود-  به  عنوان يك مقوله ي  زيست محيطي ياد مي كند. گذشته از اين ها، واكاوي روابط انساني ميان ناخدا و ملوان ها كه از نگاه عبدالقيوم ، درست مثل يك خانواده ي بزرگ ، دركنار هم زندگي مي كنند، نيز از نگاه فيلمساز دور نمي ماند.
در طول فيلم، يك خط شبه داستاني نيز دركنار اصلي ترين اتفاق فيلم - يعني سفر دريايي قيوم وهمراهانش- درجريان است كه به مشكلات خانوادگي ناخدادريايي و طرح شكايت خانواده ي همسرش  در دادسراي عمومي چابهار، براي گرفتن حكم طلاق و دريافت نفقه ومهريه و... از عبدالقيوم مربوط مي شود. فيلمساز مي كوشد تا درطول يك سفر 70 روزه ، در باره ي اين مشكل جدي ناخدا دريايي نيز ، به مخاطب فيلم اطلاعاتي بدهد. در پايان يك سفر دشوار و پُرمخاطره ،اگرچه با تخليه ي ماهي هاي صيد شده در بندر، خستگي همه ي صيادان از تنشان به در مي رود، با اين همه، هنوز سايه ي نگراني هاي مربوط به همان مشكل خانوادگي و حكم جلب و پرداخت نفقه و مهريه و... را مي توان در چهره ي ناخدا دريايي آشكارا به تماشا نشست!   
عزيزالله حاجي مشهدي