یادداشتی بر مستند « گزارش رُمادي» به کارگردانی عليمحمد ذوالفقاري

مستند بلند "گزارش رُمادي" ساخته عليمحمد ذوالفقاري؛ به پرونده قديمي اتهام عليه ايران در جنگ با عراق مبني بر حضور نوجوانان در جنگ مي پردازد كه با تكيه بر مستندات قديمي به زمان حال پيوند مي خورد. سوژه اصلي اين مستند به واسطه ساخت فيلم سينمايي "23 نفر" و رجعتي كه در مقاطع اخير به دوران جنگ و اسارت در گفتگو با شخصيت هاي اصلي اين ماجراي واقعي شده، تازه و در عين حال ملموس است. بخصوص كه فيلمساز با تكيه بر فيلم ها و مستنداتي از تاريخ معاصر تلاش مي كند هسته ملتهب مركزي اين فيلم را كه گزارش و گفتگوي يك خانم خبرنگار هندي با نوجوانان اسير در اردوگاه رمادي است، بازخواني و غبارروبي كند. اين مهم امكان پذير نمي شد جز به واسطه مصاحبه با اين خانم خبرنگار يعني ناصره شارما كه فيلمساز بخش قابل توجهي از فيلم را به گفتگو با او به عنوان يك ايران شناس با تكيه بر سابقه زندگي در ايران و گستره شناخت اش از اين سرزمين اختصاص داده كه اين روايت را معتبرتر مي كند. خانم شارما با تكيه بر شم و حافظه قوي خبرنگاري، خوانش و تجربه شخصي خود را از آن مصاحبه تاريخي روايت مي كند و تصاوير مستند مكمل اين روايت مي شوند تا مخاطب يا خاطره خود را از اين واقعه به تحليل فيلم اضافه كند يا اجازه دهد فيلم او را به يك تحليل شخصي برساند. فيلمساز ضمن وفاداري به جزئياتي از شخصيت و كاراكتر اين نوجوانان در گذشته و حال و روايت آنها از اين واقعه و چرايي حضورشان با سن كم در جبهه، برگ برنده خود را نگه مي دارد تا در بزنگاهي مناسب از آن بهره برده و تبديل به غافلگيري جذاب فيلم كند. اين غافلگيري چيزي نيست جز مواجهه دوباره سربازان نوجوان ديروز و مردان ميانسال امروز با خانم ناصره شارما كه اكنون زني مسن با محدوديت هايي در حركت است اما حافظه قوي اش، حلقه اتصال او را به اين گذشته نشانه گذاري شده حفظ مي كند.اين ديدار علاوه بر بازخواني واقعه اي در گذشته كه دو سويه آن امروز زاويه ديد گسترده تر و تجربه متفاوت تري از زندگي به دست آورده اند، به نوعي گذشته را در آينه امروز مورد تحليل و آسيب شناسي قرار مي دهد كه موقعيتي منحصر به فرد در خاطره بازي با گذشته است.
فيلمساز در "گزارش رمادي" توانسته با بهره بردن از تصاوير، گزارش ها و اخبار مستند قديمي، سوژه محوري خود را با جزئيات بسط و گسترش دهد و در ادامه آنجا كه نياز به محتوايي فراتر از مستندات گذشته دارد، از گزارش زمان حال براي رسيدن به تحيلي جامع بهره ببرد.فيلم جايي به پايان مي رسد كه هر يك از طرفين اين ماجرا روايت ديگري از آن رويداد خاص را شنيده و خوانش خود را از آن مواجهه تلخ شفاف سازي كرده است. در چنين موقعيتي است كه غبارها كنار رفته و فرصتي براي مواجهه انساني وراي مليت، عنوان، جنسيت، مذهب و ... ايجاد مي شود تا طرفين بي واسطه به تماشاي يكديگر بنشينند.
 
سحر عصرآزاد