نقدی بر مستند "٣٣٠ سی‌سی خاطره " به کارگردانی الهام معروفی

آبادان شاید محبوبترین و پر خاطره‌ترین شهر ایران است. تمام کسانی که زاده این شهر هستند یا حتی مدت کوتاهی در آن به ویژه پیش از انقلاب زندگی کرده‌اند هرگز آن را فراموش نکرده و نمی‌کنند و با نوستالژی از آن یاد میکنند. تاثیر فرهنگ ساکنان انگلیسی و سبک زندگی‌شان در کنار معماری و طراحی شهر به سبک لندن و دیگر شهرهای انگلستان ، آبادان را از دیگر شهرهای ایران در گذشته متمایز می‌کرده و موجب دلبستگی مردم به این شهر بوده است. آبادان به واسطه وجود پالایشگاه نفت و همچنین به واسطه حوادثی چون آتش سوزی سینما رکس نقش مهمی در تاریخ ایران ایفا کرده است. فیلم ٣٣٠ سی‌سی خاطره ساخته الهام معروفی هم درباره آبادان، اهمیت آن و همین تاثیرات است. معروفی که خود در آبادان به دنیا آمده، طبیعتاً متاثر از جادوی این شهر است. او در فیلمش موفق شده به بهانه روایت زندگی و سرنوشت خانواده خود و همچنین تاریخچه تاسیس کارخانه نوشابه در آبادان و نقش و جایگاه این محصول در زندگی ایرانیان و البته اهالی شهر آبادان، به تاریخ زادگاهش و در واقع کشورش بپردازد. فیلمساز با هوشمندی ، زندگی خود و پدر و مادرش را بهانه قرار داده تا بدین ترتیب به مهمترین وقایع تاریخ معاصر ایران بپردازد و به جای ساخت مستندی تاریخی و خسته کننده درباره یک کشور، خلاقانه روایتی جذاب و متفاوت ارائه دهد. فیلم با تصویر بازگشت پیکر شهدای جنگ ایران و عراق به مملکتشان آغاز می‌شود و بدین شکل از تاثیر جنگ بر انسانها و زندگی‌شان می‌گوید. در واقع مهمترین وجه فیلم همین پرداختن به اثرات جنگ و تغییراتی است که با خود به همراه می‌آورد. فیلمساز به خوبی موفق می‌شود بدون احساسات گرایی و شعار توجه بیننده را به این نکته مهم جلب کند و آن روزهای تلخ و سخت را یادآوری کند. معروفی فیلمش را با تصویر رقص دخترکی تمام می‌کند که معصومانه چیزی از گذشته نمی‌داند و به آینده‌ای خوش امیدوار است تا این گونه اثرش با تصاویری امیدبخش به پایان برسد. تنها مشکل فیلم لحن سرد و بی احساس راوی فیلم است. متاسفانه این میزان سردی و یکنواختی در بیان موجب شده که فیلم تاثیر عاطفی‌ای که باید بگذارد را کمتر داشته باشد و بدتر این‌که در این لحظه‌ها از موسیقی هم هیچ کمکی گرفته نشده است. البته منظور این نیست که فیلمساز باید از گوینده‌ای حرفه‌ای استفاده می‌کرده، اتفاقاً این که خود متن را خوانده به صمیمیت فیلم که لازمه این مدل مستند هم هست کمک کرده، اما اگر متن با لحنی گرمتر و با کمی اوج و فرود خوانده می‌شد بی شک تاثیر بسیار بهتری بر مخاطب فیلم داشت.  جدا از این نکته ٣٣٠ سی‌سی خاطره مستندی جذاب، متفاوت و تماشایی است که تماشای آن در زمانی که بسیاری از مستندهای ما عموماً یک شکل و فاقد نوآوری و تجربه گرایی هستند و در کمال تاسف جسورانه ساخته نمی‌شوند لذتبخش و قابل قبول است.  
                                                                                  
« نیما عباس پور »