طباطبایی نژاد: از سال آینده روال جشنواره را تغییر می‌دهیم

بنا بر گزارش پایگاه خبری- تحلیلی «سینما تجربی»، در ابتدای این نشست، شهنام صفاجو به ذکر توضیحاتی پیرامون این دوره از جشنواره پرداخت و گفت: هفتمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت از ۱۹ تا ۲۶ آذرماه در سینما فلسطین و سینما سپیده برگزار می‌شود. با اعلام فراخوان این جشنواره ۱۰۱۰ فیلم مستند ایرانی و ۶۷۰ فیلم مستند خارجی به دبیرخانه ارسال شد. تعداد مستندهای ایرانی پذیرفته شده در بخش مسابقه ملی ۱۱۷ فیلم، بخش مهمان ۵ فیلم،‌ بخش مستند‌- داستانی ۹ فیلم‌، بخش ویژه مستند‌های سیاسی- اقتصادی ۱۰ فیلم‌، بخش نکوداشت ۵ فیلم و بخش سینمای مستند جنوب ۲۰ فیلم است. 

همچنین در بخش مسابقه بین‌الملل ۴۵ فیلم خارجی و ۱۰ فیلم ایرانی پذیرفته شده‌اند و در بخش‌های جنبی بین‌المللی هم ۴۱ فیلم نمایش داده خواهد شد. به این ترتیب تعداد کل فیلم‌هایی که در مدت هفت روز در جشنواره به نمایش در می‌آید، بالغ بر ۲۶۲ فیلم مستند می شود. 

طبق اعلام شهنام صفاجو، جوایز جشنواره بین المللی سینماحقیقت نسبت به سال‌های قبل افزایش قابل توجهی یافته است و به این ترتیب به بهترین کارگردانان هفت بخش موضوعی جشنواره شامل مستند اجتماعی‌، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس،‌ پرتره‌، تاریخی‌، دینی و آئینی‌، علمی و زیست محیطی و قوم شناسی، لوح تقدیر و ۷۰ میلیون ریال جایزه نقدی اهدا می‌شود. 

همچنین در بخش‌های بهترین فیلم مستند کوتاه، نیمه بلند و بلند، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و ۱۰۰ میلیون ریال جایزه نقدی‌، در بخش بهترین دستاورد فنی و پژوهش و جایزه ویژه هیات داوران علاوه بر تندیس و دیپلم افتخار ۷۰ میلیون ریال جایزه نقدی اهدا می‌شود. 
جایزه بزرگ جشنواره هم که ویژه تهیه‌کننده است، شامل تندیس جشنواره‌، نشانه فیروزه سینماحقیقت و ۱۲۰ میلیون جایزه نقدی است. 
در بخش بین‌الملل هم علاوه بر سه جایزه هفت هزار، پنج هزار و سه هزار و پانصد دلاری که به کارگردانان بهترین فیلم مستند کوتاه،‌ نیمه بلند ‌و بلند بخش بین الملل اهدا می‌شود‌، جایزه ویژه هیات داوران بین الملل هم دو هزار دلار خواهد بود. 
ضمن اینکه همزمان با برگزاری این جشنواره، چهار کارگاه آموزشی هم با حضور اساتید ایرانی و خارجی، در سالن کارگاهی مرکز فرهنگی هنری مرکز صبا برگزار خواهد شد. 

در ادامه این نشست، مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با اعلام اینکه برخی فیلم‌هایی که در چند سایت خبری، در نقد عملکرد مدیریت او و یکی از مدیران سابق مرکز (محمد آفریده) منتشر شده نباید از مرکز خارج می‌شدند، تصریح کرد: اگر می‌خواهیم پرونده یک مدیر را بررسی کنیم، باید صادقانه و منصفانه همه جوانب آن را در نظر بگیریم. 
وی درباره‌ حاشیه‌هایی که پس از معرفی هیات انتخاب و داوری جشنواره سینماحقیقت مطرح شد‌ و برخی سایت‌ها به مدیران سابق این مرکز نقدهای تندی را وارد کردند، گفت: اینکه دوستان ما را زیر ذره‌بین دارند خیلی خوب است، وظیفه رسانه‌ها همین است که عملکرد مدیران را دائم بررسی و نقد کنند، اما آنچه در حوزه کاری ما محل اشکال است‌، این است که از جانب انصاف دور شویم. 

طباطبایی نژاد اظهار کرد: تصور می‌کنم برخی قضاوت‌هایی که درباره دوستان ما انجام شده است، منصفانه نبوده و حتی غرض‌ورزانه بوده است و به همین جهت به این جنس نقد اعتراض دارم. 
این مدیر فرهنگی با بیان اینکه علی رغم اعتقادش مبنی بر اینکه رفتار مدیریت باید مورد نقد قرار گیرد‌، اما با این نوع نقد غیر منصفانه مخالف است، در پاسخ به سوالی که درباره‌ی نقدهایی که برای او و محمد آفریده منتشر شده است، خطاب به سوال‌کننده، گفت: احتمالا منظورتان مطالبی است که در سایت رجا نیوز منتشر شده است، حرف من این است که کسانی که به آرشیو مرکز گسترش دسترسی دارند، چطور به تاریخ و زمان حضور من و اطلاعات مربوط به مدیریت من دسترسی ندارند؟ بپذیرید که من قبول نکنم این اتفاقات از سر عدم اطلاع بوده است. گمان بر این است که آن کسی که این خبر را آماده می‌کرد، می‌دانست من در آن فیلمی که لیستش منتشر شده است نقشی نداشتم، اما چون باید آن مدیر تخریب می‌شد، اسم مرا هم آوردند. 

طباطبایی‌نژاد ادامه داد: نکته مهم این است که ابتدا باید راست و دروغ بودن مساله بررسی شود و ارزش خبر درست زمانی است که آن را تحلیل هم بکنید. من فرض را بر این می‌گذارم که همه آنچه گفته شده، درست بوده که البته نادرست بوده است؛ حال این سوال را می‌پرسم مدیری (آفریده) که در طول دوران مدیریت خود بیش از چهار هزار فیلم را مدیریت کرده است‌، آیا اگر چند فیلم به زعم دوستان بد هم داشته باشد، برای آن مدیر یک پرونده سیاه محسوب می‌شود؟ 

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با تاکید بر اینکه نقادی به معنی جدا کردن سره از ناسره است، به فیلم «خاطره نی‌آوران» اشاره و اظهار کرد: این فیلم را مثال می‌زنم و جریان آن را بخاطر اینکه در آن نقش داشته‌ام، توضیح می‌دهم: ما قرار بود به مناسبت سی اُمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی سی فیلم تولید کنیم که یکی از آنها همین فیلم «خاطره نی‌آوران» بود، اما از آنجا که اشکالاتی داشت در دوره مدیریت من متوقف شد تا کارگردان اشکالات آن را برطرف کند. بعد از آن ما از «مرکز» رفتیم و پیش از رفتن هم به کارگردان تاکید کردیم که اصلاحات فیلم را انجام دهد، اما جالب اینجاست که در دوره مدیریت بعد، فیلمی را که ما متوقف کرده بودیم به کرات نمایش دادند و حتی این فیلم جایزه‌های زیادی را هم دریافت کرد! 

وی ادامه داد: بعد از آنکه بعنوان مدیرعامل به مرکز بازگشتم، آن دوستی که برای اصلاح فیلم به من قول داده بود نزد من آمد و گفت: «من نتوانستم با آن دوستان به قولم عمل کنم، اما الان بعد از چهار سال می‌خواهم آنها را برطرف کنم.» همه این‌ها در حالی است که اصل خبری که در این باره منتشر شده است، دروغ است و اگر هم راست باشد، تحلیل آن را ببینید که چقدر غیرواقعی است. 

طباطبایی نژاد در ادامه سخنان خود گفت: شرط انصاف‌، عقل و شجاعت این است که اگر اشتباه کردیم صریح و صادقانه آن را بپذیریم. اگر می‌خواهیم پرونده یک مدیر را بررسی کنیم باید صادقانه و منصفانه همه جوانب آن را بررسی کنیم، این در حالی است که خیلی از دوستان ما درک درستی از مدیریت فرهنگی ندارند. 
طباطبا‌یی‌نژاد در پاسخ به سوال یکی از خبرنگارها که این فیلم‌ها چگونه از مرکز گسترش خارج شده‌اند، گفت: بسیاری از این فیلم‌ها آثاری بودند که حتی یک‌بار نمایش داده نشده بودند و فقط در آرشیو مرکز وجود داشتند، اما من در آن سایت دیدم که پلان‌هایی از آن فیلم‌ها را در اختیار داشتند! برای من هم سوال است که چه کسی اینها را از آرشیو مرکز خارج کرده و ممکن است سو‌ظن‌هایی داشته باشم، اما در حد گمان است. 

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا‌ مبنی بر اینکه آیا برای صدور مجوز نمایش آثار در جشنواره‌ سینماحقیقت، ملاحظاتی را در نظر گرفته‌ است؟ گفت: از اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی خواسته‌ام آثار را بازبینی کند اما تاکنون نکته خاصی نبوده است. وی در عین حال مطرح کرد: اما دو فیلم «توران» و «یک اسم دو کلمه‌ای» با نظر خود من از جشنواره‌ خارج شدند، چون حریم خصوصی افراد در آنها رعایت نشده بود‌ و طبق استانداردهای بین‌المللی و قوانین حقوقی و با توجه به اینکه مسئولیت نمایش چنین آثاری به طور مستقیم به دبیر جشنواره بر می‌گردد،‌ این دو اثر را از جشنواره خارج کردم. 

این مدیر فرهنگی در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری مبنی بر اینکه آیا قرار است در راستای ساماندهی جشنواره‌ها از سال آینده دبیر جداگانه‌ای برای جشنواره سینماحقیقت مشخص شود؟ گفت: این تصمیم خوبی است که سازمان سینمایی آن را مدنظر دارد، چون برگزاری جشنواره‌ها از مدیران وقت زیادی می‌گیرند و اگر بتوان دبیری یک جشنواره را از مدیریت مرکزی که برگزاری آن را برعهده دارد جدا کرد‌، اتفاق خوبی رخ می‌دهد؛ بنابراین من از این فکر استقبال می‌کنم، اما در حال حاضر تصمیم مشخصی در این‌باره نداریم. 

طباطبایی‌نژاد همچنین درباره اضافه شدن چند فیلم به برخی بخش‌های جشنواره پس از اعلام نتایج هیات انتخاب هم توضیح داد: این فیلم‌ها به پیشنهاد هیات‌نتخاب به بخش بین‌الملل اضافه شدند و از میان سه فیلمی که اضافه شده است‌، دو فیلم پس از بحث در شورای سیاستگذاری معرفی شده‌اند، یک فیلم هم بنا به پیشنهاد هیات انتخاب بخش مستند ویژه سیاسی- اقتصادی به مسابقه بین‌الملل اضافه شد. 
وی در بخش دیگری از این نشست، در پاسخ به اینکه چه اقدامی قرار است انجام شود تا فیلمسازانی که مخصوصاً در چهار سال گذشته از مرکز گسترش گریزان شده بودند، دوباره بازگردند،‌ گفت: هر فیلم سازی که به ما مراجعه کند و طرحی داشته باشد، طبق قواعد بررسی می‌کنیم‌. یک راه دیگری هم البته وجود دارد و آن هم طرح موضوعاتی است که خودمان در نظر داریم و در این راستا، کارگردانانی را دعوت خواهیم کرد که اگر مایل باشند همکاری کنیم. همچنین مواردی هم داریم که از فیلمسازان دعوت می‌کنیم تا بدون اینکه موضوع خاصی برای فیلمسازی قید شود، با آنها همکاری داشته باشیم و این مساله یکی از کارهایی است که من حتما در دوره مدیریت خود آن را انجام خواهم داد. 

طباطبایی نژاد همچنین درباره وضعیت فیلم اولی‌ها و اینکه امور مربوط به آنها در مرکز گسترش پیگیری خواهد شد یا خیر؟ توضیح داد: در حال حاضر بحث چابک‌سازی مرکز گسترش مطرح است و من به آقای ایوبی (رئیس سازمان سینمایی) گفتم که اگر قرار است این اتفاق بیفتد، خوب است بخش انیمیشن از این مرکز جدا شود و به عنوان یک مرکز مستقل فعالیت کند، چون بیشتر انیمیشن‌هایی که تولید می‌شود تلویزیونی هستند و بهتر است یک مرکز مستقل برای انیمیشن وجود داشته باشد. 

وی ادامه داد: پیشنهاد داده‌ام بحث فیلم‌های کوتاه حرفه‌ای نیز به انجمن سینمای جوان سپرده شود و از آنجا که خیلی ضرورتی ندارد که فیلم‌های اول سازمان جداگانه‌ای را داشته باشند‌، می‌توان در بنیاد فارابی شورایی را به فیلم‌های اول و تجربی اختصاص داد. 

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با اشاره به اینکه این پیشنهاد در شورای مدیران سازمان سینمایی با استقبال روبرو شده اما شاید زمان اجرای آن الان نباشد،‌ تصریح کرد: در واقع ممکن است یک مرکز سینمای انیمیشن‌، یک مرکز سینمای مستند ایران‌ (که همان مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است) و یک مرکز فیلمسازی آماتور (انجمن سینمای جوان) با قید سینمای کوتاه حرفه‌ای داشته باشیم، با این حال اجمالاً فیلم‌های اول قرار است به بنیاد فارابی منتقل شود،‌ ولی هنوز ابلاغی صورت نگرفته است. ما نیز در این مرکز تا اطلاع ثانوی وظیفه حمایت از سینمای انیمیشن‌، فیلم مستند و داستانی کوتاه حرفه‌ای را برعهده داریم. 
طباطبایی‌نژاد درباره حضور فیلم‌های مستند جشنواره سینماحقیقت در جشنواره‌ی فیلم فجر نیز گفت: توافق ما با دوستانمان در جشنواره فجر بر این بود که فیلم‌های مستند بلندی که در این جشنواره نامزد می‌شوند، بدون انتخاب وارد بخش مسابقه جشنواره فجر بشوند؛ در این میان ممکن است فیلمی سال قبل هم در جشنواره فجر حضور داشته باشد که قاعدتا امسال حذف می‌شود، اما نکته مهم این است که توجه ویژه به این فیلم‌ها در جشنواره فجر از سوی آقای رضاداد، یک رفتار حرفه‌ای بود که از این بابت تشکر می‌کنم. 

وی همچنین درباره همکاری مرکز گسترش با تلویزیون هم خاطرنشان کرد: از آنجا که تلویزیون فارغ از تمام اشکالات خود رسانه مسلط روزگار ماست، نمی‌توانیم از آن غافل شویم. در این راستا روز گذشته جلسه خوبی را با دکتر پورحسین مدیر شبکه مستند داشتم و توافقاتی هم صورت گرفت؛ از جمله اینکه برای هر فیلم مستندی که از تلویزیون پخش می‌شود حق رایت معینی تعیین خواهد شد و حتی اگر تلویزیون در حال حاضر به دلیل شرایط مالی نمی‌تواند پول آنها را پرداخت کند، مبلغ آن جزو مطالبات ما قرار خواهد گرفت. 
طباطبایی‌نژاد خاطرنشان کرد: همچنین با مدیران شبکه پرس تی وی و جام جم نیز جلساتی داشتم و قرار است‌ باکس های ویژه‌ای در این شبکه‌ها برای نمایش مستند در نظر گرفته شود و به طور کلی نسبت به اینکه در تلویزیون برای نمایش فیلم‌های مستند، اتفاق خوبی بیفتد خوش‌بین هستم. 

مدیر جشنواره بین المللی سینماحقیقت درخصوص آیین نکوداشت این جشنواره نیز گفت: ترجیح دادیم امسال بجای شیوه مرسوم تکریم یک یا دو چهره شاخص، یک منطقه خاص را در نظر بگیریم و بدین شکل هنرمندان آن منطقه نیز کنار یکدیگر دیده می‌شوند. 
وی ادامه داد: پس از صحبت‌ها و بررسی‌هایی که انجام شد، برای شروع سینمای مستند جنوب را انتخاب کردیم و به عنوان شاخص‌ترین چهره‌های این منطقه، ناصر تقوایی و سیدحسن بنی‌هاشمی را برای بزرگداشت انتخاب کردیم. البته بنی‌هاشمی در حال حاضر شرایط خوبی ندارد و نابینا شده است و در دبی زندگی می‌کند؛ ما خیلی تلاش کردیم او را به ایران دعوت کنیم، اما متاسفانه شرایط جسمانی‌اش خوب نیست. 
طباطبایی تصریح کرد: درباره ناصر تقوایی هم مشخص است که آثار او بیت‌الغزل معرفت است، مخصوصاً اینکه او یکی از برترین مستندسازان ما در وجه آیینی است. به همین دلیل با وجود دلخوری‌هایی که او دارد برای این مراسم از او دعوت کردیم و این را وظیفه خود می‌دانیم که از ایشان تکریم کنیم. 

وی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا برای حضور فیلمی در جشنواره سینماحقیقت رایزنی کرده است یا خیر؟ گفت: برای هیچ فیلمی، هیچ تماسی نگرفته‌ام و فقط همان دو فیلم را به دلایل کاملا حرفه‌ای که در جشنواره‌های دنیا مرسوم است،‌ از جشنواره خارج کردم. 
او همچنین در پاسخ به اینکه آیا مشکل علی محمد قاسمی حل شده است یا خیر هم گفت: به نظرم آن اختلافاتی که پیش آمده بود به دلیل نسنجیده برخورد کردن مدیریت بود. گاهی ممکن است درباره مسائل یک فیلم با افراد مختلف اختلاف نظرهایی داشته باشیم، اما اشکال کار اینجاست که این اختلافات به یک رابطه خصمانه تبدیل می‌شود. 

وی اظهار کرد: وقتی من به عنوان یک مدیر تصمیمی را می‌گیرم ممکن است دیگران آن را نپذیرند، اما وقتی آن تصمیم در یک شورای کارشناسی بررسی شود و یک گروه حرفه‌ای تصمیم گیرنده باشند، آن وقت نظرات پذیرفته خواهد شد. 
طباطبایی نژاد همچنین در پاسخ به سوالی درباره موضوعی برگزار شدن سینماحقیقت و گونه‌بندی کردن فیلم ها توضیح داد: به لحاظ عرف بین‌المللی، جشنواره‌های مستند چنین تقسیم‌بندی‌هایی را ندارند، اما دوستان ما در چهار سال گذشته به دلیل اینکه به موضوعات توجه ویژه شود، جشنواره را به شکل موضوعی برگزار کردند و جایزه‌ها را هم به شکل موضوعی اهدا کردند. 

وی تاکید کرد: امسال قصد ما بر این بود که جشنواره را به شکل استاندارد بین المللی برگزار کنیم، اما از آنجا که فراخوان جشنواره از قبل منتشر شده بود و آثار براساس همین فراخوان رسیده بودند، درست نبود چنین کاری را انجام دهیم؛ به همین دلیل تغییراتی را که مغایر با فراخوان نبود اعمال کردیم، اما از سال آینده روال جشنواره را تغییر می‌دهیم. 
طباطبایی‌نژاد در پایان، در پاسخ به سوالی درباره حضور فیلمی در جشنواره به تهیه‌کنندگی محمد آفریده و داوری او در این جشنواره پاسخ داد: این فیلم در بخش خارج از مسابقه به نمایش درمی‌آید.