گزارشی از کارگاه تخصصی «اصلاح رنگ و نور» جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت

سهراب نوربخش استاد این کارگاه بود که به شكل عملی اصلاحات نور و رنگ را آموزش داد. گزارشی از این کارگاه را بخوانید:
 
* مسئله اصلاح رنگ از چه سالی جدی شد؟
از سال 2008 که فراگیر شدن دوربین های دیجیتال مطرح شد، مسئله اصلاح رنگ جزیی از سینما شد. دوربین های دیجیتال با توجه به تنظیمات متفاوتشان رنگ های متقاوتی دارند و همین باعث شد چالش های زیادی برسر مسئله رنگ و نور ایجاد شود. ابزارها با توجه به توانایی هایشان می توانند نتایج متفاوتی داشته باشند، اما چون سینما دارای استاندارهای مشخصی هستند باید از یک الگو برای این موضوع پیروی کرد. نکته مهمی که در رابطه با سینمای مستند وجود دارد، این است که همه چیز در لحظه تغییر میکند. اصلاح رنگ در این نوع سینما کمک میکند تا خطاهای موجود در فیلم اصلاح شود.
روشهای افزایش کیفیت تصویر با سه عمل قابل انجام است: اول با استفاده از تنظیمات دوربین برای پردازش تصویر، دوم با استفاده از رکور در خارج از دوربین و سوم از طریق ازتقا یا تغییر  film Row
* رنگ و نور مسئله مهم در تصاویر
کار روی رنگ عکس یا تصاویر متحرک به هیچ وجه موضوع تازه ای نیست و از ابتدای پیدایش ثبت عکس بر صفحه های نقره ای تا فیلم های نگاتیو و تا امروز همراه بوده است. این پردازش از کارگاهی که نگاتیو یا رسانه ثبت تصویر را می سازد، شروع می شد و تا تاریکخانه در مراحل ظهور و چاپ عکس از مواد شیمیایی و زمان بکار بردن آنها برای ظهور و در هنگام چاپ در انتخاب کاغذ ادامه پیدا می کرد. این روند با مدت زمان نوردهی به کاغذ عکس و فیلترهای رنگی که می تواند مقابل کاغذ عکس قرار داده شوند تا در رنگ و نور موثر باشند به پایان می رسید.
در این دوره با دوربین های دیجیتال نیز عوامل مختلفی بر ثبت تصویر (چه ثابت یا متحرک) تاثیر می گذارند. از شرکت تولید کننده دوربین که شامل حسگر ( سنسور) و نرم افزاری که اطلاعات دریافت شده از حسگر را پردازش می کند تا نرم افزاری که روند تدوین و گرفتن خروجی در آن انجام میشود و تکنولوژی ساخت آنها، تا رسانه ای که فیلم یا تصاویر قرار است از آن پخش شوند. ( سالن سینما، تلویزیون، مانیتور کامپیوتر، وب، تبلت، موبایل، یا انواع رسانه های چاپی) بنابراین پردازش تصاویر جزئی جدایی ناپذیر از فرآیند ثبت تصویر تا ارائه آن است.
 
* نرم افزارها به کمک دنیای دیجیتال آمدند
امروزه اغلب دوربین های سینمایی و حرفه ای سعی می کنند حداکثر اطلاعات دریافتی از سنسور را در اختیار کاربر قرار دهند تا بازه رنگی کمی مشابه فیلمهای نگاتیو برای کاربران ایجاد کنند. کلید استفاده درست برای تصحیح رنگ در تمامی برنامه ها، در درک مفاهیم پایه رنگهای دیجیتال نهفته است که تمام ابزارهای تصحیح رنگ بر طبق آنها طراحی شده اند.
در تصاویر دیجیتال (در کامپیوتر) نور و رنگ معادل یکدیگرند و به زبان دیگر چیزی به نام نور وجود ندارد؛ تنها کدهای رنگ وجود دارند. تعریف نور به شیوه محاسبه گاما یا فاصله سفید تا خاکستری تا سیاه بازسازی می گردد تا برای کاربری که با میزان نوردهی به سنسور یا فیلم آشناست، قابلیت کنترلی مناسبی با مفاهیمی که در ذهن دارد ایجاد گردد. یادآوری این نکته ضروریست که شیوه های متنوعی برای اصلاح رنگ یا رسیدن به رنگ دلخواه وجود دارد و ابزارهای مختلفی برای این منظور طراحی شده و شیوه های ترکیبی متنوعی وجود دارد.
 
* چرا رنگها در مانیتورهای مختلف متفاوت است؟
حتما برخی از شما با این مورد مواجه شده اید که یک ویدئو در مانیتور شما با رنگ و کنتراست مناسب دیده می شود اما در مانیتوری دیگر و یا در تلویزیون خانگی، رنگها و کنتراست متفاوتی ظاهر میگردد و شاید بخشی از صحنه بر اثر شدت نور کاملا سفید دیده شود یا جایی که انتظار دیدن رنگ سیاه میرود رنگ سرمه ای یا رنگ دیگری غیر از سیاه به چشم بیاید. همواره سوال این است که چه معیاری برای تنظیمات یا تغییراتی که در رنگهای تصاویر اعمال میگردد وجود دارد. و چگونه میتوان اطمینان پیدا کرد تنظیمات اعمال شده در کامپیوتر خود با آنچه قرار است از تلویزیون یا ماهواره یا پروژکتور پخش شود نزدیک است.
دو جواب برای این سوالها هست:
1) برای تنظیمات نهایی از مانیتورهای حرفه ای که رنگها را مطابق استانداردهای پخش تلویزیونها نشان میدهند استفاده کنید. این روش برای برخی هزینه بالایی دارد. این مانیتورها که به Broadcast Monitor  معروف هستند، قیمت نسبتا بالایی دارند و هم کارت ویدئویی که خروجی مناسب این مانیتورها را تامین می کنند هزینه بر است. در صورت داشتن بودجه، این روش بسیار سریع و موثر است و کار را بسیار راحت می کند.
2) جواب دوم استفاده از نمودارهای آنالیز رنگ و نور هست که در تمام نرم افزارهای حرفه ای تدوین و جلوه های ویژه یا تصحیح کننده رنگ قرار داده شده. این نمودارها به Scopes یا Reference monitor معروف هستند. شکل این نمودارها و معیارشان در اغلب نرم افزارها مشابه است.
 
* کارت خاکستری به چه کاری می آید؟
شاید تا به حال شنیده باشید که برای انجام White Balance در دوربین به هنگام عکاسی یا فیلمبرداری بهتر است از کارت خاکستری استفاده کرد و اگر این کارت در دسترس نباشد می توان دست خود را به جای آن جلوی دوربین گرفت و عمل White Balance یا تنظیم حرارت رنگ را بر اساس آن انجام داد. از کاغذ سفید هم می توان برای این کار استفاده کرد؛ فقط یک نکته وجود دارد که باید به آن توجه داشت: کاغذ سفید در نور کم و سایه بسیار خوب عمل می کند اما در صحنه ای که نور زیادی وجود دارد یا در High-light یا بخشی که بر اثر شدت نور سفید شده است کاغذ سفید نمی تواند شدت رنگ غالب را در سطح خود نشان دهد؛ در صورتی که با تحلیل رنگ خاکستری در Vector Scope رنگ غالب به راحتی خود را نشان میدهد.
اما به چه دلیل کارت خاکستری و پوست دست انسان می توانند جایگزین هم شوند؟ و چرا هیچ اشاره ای به رنگ پوست متفاوت نژادها نشده است. دلیل آن را در پنجره  Vector Scope   میتوان بررسی کرد. در Vector Scope رنگ خاکستری دقیقا در مرکز آن قرار دارد .  
 
* هر یک دقیقه فیلم به یک ساعت اصلاح نیاز دارد
شاید برای شما این سوال پیش بیاید که برای هر دقیقه فیلم چقدر زمان نیاز است تا اصلاح رنگ و نور صورت بگیرد. این مسئله با توجه به وسواس های هر مدیر فیلمبرداری متفاوت است اما به طور میانگین برای هر دقیقه فیلم یک ساعت زمان نیاز است تا این اصلاحات انجام شود. در برخی مواقع هر یک دقیقه ممکن است یک ساعت و نیم زمان ببرد و البته در فیلم های مستند که خیلی از تصاویر برگرفته از واقعیت است و نیاز کمتری به اصلاح دارد این زمان کمتر میشود.